Theo thông tin từ Chinhphu.vn, phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đánh giá nhân loại đã mở ra cánh cửa địa ngục khi tiếp tục trì hoãn giải quyết các vấn đề khí hậu. Sức nóng khủng khiếp đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng - nông dân đang chứng kiến mùa màng bị lũ lụt cuốn trôi, nhiệt độ tăng cao kéo theo dịch bệnh và cháy rừng diễn ra khắp nơi khiến hàng nghìn người phải sơ tán. Nếu không có hành động sớm, nhiệt độ toàn cầu có thể nhanh chóng tăng đến 2,8 độ C - đồng nghĩa rằng thế giới sẽ bất ổn và nguy hiểm hơn. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo vẫn có thể thay đổi tương lai, chúng ta vẫn có thể khống chế mức tăng nhiệt toàn cầu ở mức 1,5 độ C.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính - Trưởng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Hội nghị
Nói về nguyên nhân dẫn đến tình trạng biến đổi khí hậu, ông Antonio Guterres cho rằng tốc độ chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang nhiên liệu tái tạo vẫn còn rất chậm. Do đó, các quốc gia cần phải có các cam kết quy mô hơn về mức giảm phát thải nhà kính hướng tới mục tiêu giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở 1,5 độ C. Đặc biệt, những quốc gia hiện đang phát thải nhiều nhất phải là các nước dẫn đầu nỗ lực này, với mốc thời gian được đưa ra là các nước phát triển đạt mức phát thải ròng bằng 0 muộn nhất trước năm 2040 và các nền kinh tế đang phát triển là trước năm 2050.
Liên Hợp Quốc mong muốn xây dựng một chương trình tăng tốc, để thúc đẩy các chính phủ “tiến nhanh hơn về phía trước” và giúp càng nhiều nước phát triển đạt mức phát thải ròng bằng trước năm 2040 càng tốt, cũng như càng nhiều nước đang phát triển đạt mục tiêu trước năm 2050 càng tốt. “Điều quan trọng là phải đảm bảo sự chia sẻ công bằng về trách nhiệm giữa các quốc gia. Các nước nghèo có quyền tức giận khi họ phải gánh chịu hậu quả khí hậu từ các nước giàu hơn” - ông Guterres cho biết.
Ông Guterres đề xuất Hiệp ước Đoàn kết Khí hậu và kêu gọi các nước giàu hỗ trợ các nền kinh tế mới nổi để họ có thể vượt qua khủng hoảng. Giống như Thỏa thuận Paris 2015, nội dung của hiệp ước này sẽ bao gồm điều khoản yêu cầu các nước phát thải lớn nỗ lực hơn nữa để cắt giảm lượng khí thải và giúp các nước nghèo hơn đạt mục tiêu khí hậu.
Trong khi đó, Chủ tịch Đại hội đồng Liên Hợp Quốc Dennis Francis trích dẫn số liệu của Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu cho biết, trong điều kiện hiện tại, mực nước biển trung bình toàn cầu có khả năng tăng từ 8 đến 29 cm vào năm 2030, trong đó các khu vực xích đạo phải hứng chịu nhiều nhất. Sự gia tăng chủ yếu là do sự giãn nở nhiệt, trầm trọng hơn do sự tan chảy của sông băng trên núi và chỏm băng, với mức tăng tiếp theo được dự đoán lên tới 70 cm vào năm 2070. Mực nước biển dâng cao tạo ra các hiện tượng thời tiết cực đoan từng xảy ra mỗi thế kỷ một lần có thể trở thành hiện tượng thường niên vào cuối thế kỷ này.
Từ đó, ông Dennis Francis kêu gọi các nhà lãnh đạo hãy nâng cao “tham vọng chung” của họ và thực hiện những hành động rất cần thiết, đồng thời đưa vấn đề này vào chương trình nghị sự tại Hội nghị lần thứ 28 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP28) vào ngày 30/11/2023 và Hội nghị các quốc gia đang phát triển ở các đảo nhỏ (SIDS) dự kiến diễn ra vào năm 2024.
Tại hội nghị, lãnh đạo các nước và tổ chức quốc tế bày tỏ lo ngại trước những tác động khốc liệt của biến đổi khí hậu; nhấn mạnh ứng phó với biến đổi khí hậu là trách nhiệm chung, cộng đồng quốc tế cần khẩn trương hành động, tăng cường hợp tác, đoàn kết để giải quyết vấn đề này; kêu gọi giảm dần việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chuyển đổi xanh công bằng, cân bằng tài chính cho thích ứng với tài chính cho giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, cải tổ hệ thống tài chính toàn cầu.
Hiện nay, Việt Nam là một trong 30 nước nộp bản Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), là một trong ba quốc gia đang phát triển đầu tiên tham gia quan hệ đối tác về chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) và đang cùng các đối tác quốc tế xây dựng Kế hoạch huy động nguồn lực để công bố tại COP28 với mong muốn đưa mô hình quan hệ đối tác này trở thành hình mẫu, góp phần thúc đẩy xu hướng chuyển đổi năng lượng công bằng trên toàn cầu.
Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, biến đổi khí hậu tiếp tục là thách thức toàn cầu lớn nhất, tác động trực tiếp và gây tổn thất nặng nề đối với phát triển kinh tế, an sinh xã hội và trực tiếp đối với an toàn tính mạng, sức khỏe của người dân. Sự nổi giận của thiên nhiên qua các sự cố như sụt lún, sạt lở và hạn hán, lũ lụt nghiêm trọng chính là lời cảnh báo, kêu gọi nhân loại cần khẩn trương hơn, hành động mạnh mẽ hơn và có trách nhiệm hơn nữa để hạn chế tối đa mức tăng nhiệt độ Trái đất.
Nhận định, giải quyết biến đổi khí hậu phải có cách tiếp cận toàn cầu và toàn nhân loại, với những giải pháp đột phá, tổng thể, toàn diện, đổi mới và sáng tạo, Thủ tướng Phạm Minh Chính kêu gọi cộng đồng quốc tế cần khẩn trương hơn, hành động mạnh mẽ hơn và có trách nhiệm hơn nữa để hạn chế tối đa mức tăng nhiệt độ Trái đất.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đề xuất xác lập tầm nhìn mới, tư duy mới, quyết tâm mới, hành động quyết liệt cho phát triển xanh, phát thải ròng bằng 0; đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng xanh công bằng và công lý; trong đó lấy người dân làm trung tâm, chủ thể và không để ai bị bỏ lại phía sau; kêu gọi các quốc gia phát triển, các tổ chức quốc tế tích cực hỗ trợ các nước đang phát triển, các nước kém phát triển về công nghệ xanh, tài chính xanh, quản lý xanh và đào tạo nguồn nhân lực xanh; xây dựng ngành công nghiệp năng lượng tái tạo và các hệ thống truyền tải điện thông minh…
Bên cạnh đó, cần xây dựng các mối quan hệ đối tác thế hệ mới, đẩy mạnh huy động tài chính xanh cho khí hậu theo hình công-tư, trong đó đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư, Thủ tướng cho rằng các nước phát triển, các đối tác quốc tế cần tăng gấp đôi tài chính cho các hoạt động thích ứng vào năm 2025 và đưa Quỹ Tổn thất và thiệt hại vào hoạt động tại COP28 như đã cam kết, để hỗ trợ các nước đang phát triển, các nước kém phát triển khắc phục những hậu quả do biển đổi khí hậu gây ra, đồng thời cần tiếp tục đổi mới toàn diện hệ thống tài chính toàn cầu để tăng khả năng cung cấp tài chính xanh, giúp thế giới ứng phó tốt hơn với các thách thức lớn của biến đổi khí hậu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định Việt Nam quyết tâm thực hiện cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 và với sự đồng hành, hỗ trợ đầy đủ của cộng đồng quốc tế, phấn đấu giảm nhanh lượng phát thải khí nhà kính đến 43,5% vào năm 2030 và đạt tỉ lệ năng lượng tái tạo hơn 70% vào năm 2050.
Trần Hà