Vì vậy, việc phân loại rác tại hộ gia đình là một việc làm rất có ý nghĩa, rất cần thiết và dễ dàng hơn rất nhiều so với phân loại ở bãi rác tập trung. Mỗi gia đình có thể tiết kiệm được một khoản chi phí không nhỏ thông qua việc tái chế và tái sử dụng các vật dụng hư hỏng; đồng thời, việc phân loại rác tại hộ gia đình còn góp phần làm giảm khối lượng chất thải rắn đổ về các bãi rác, góp phần bảo vệ sức khỏe con người và môi trường sinh thái đang ngày một xuống cấp đến mức báo động như hiện nay.
Cần tăng cường phân loại chất thải rắn sinh hoạt
Xuất phát từ yêu cầu cấp thiết như nêu trên, ngày 2/11/2023, Bộ Tài nguyên và môi trường ban hành Công văn về việc Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt nhằm cụ thể hoá khoản 5 Điều 79 Luật Bảo vệ môi trường.
Công văn nêu rõ, triển khai hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, Bộ Tài nguyên và môi trường đã ban hành Thông tư số 02/2022/TT- BTNMT ngày 10/1/2022 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, trong đó đã quy định: (1) Nội dung về yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường đối với điểm tập kết, trạm trung chuyển chất thải rắn sinh hoạt; (2) Yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường đối với phương tiện vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; (3) Tiêu chí về công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt; (4) Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; (5) Hình thức thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo khối lượng hoặc thể tích chất thải; (6) Phương pháp định giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt áp dụng đối với nhà đầu tư và cung cấp dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt; (7) Đóng bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt sau khi kết thúc hoạt động.
Để tiếp tục hướng dẫn Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo Luật Bảo vệ môi trường, Bộ Tài nguyên và môi trường ban hành “Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt”.
Hướng dẫn này đưa ra nhận diện tối đa chủng loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân và phân loại thành 3 nhóm chất thải chính theo đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường gồm: (1) chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; (2) chất thải thực phẩm; (3) chất thải rắn sinh hoạt khác. Trong đó, Nhóm I là chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế, chia thành 8 nhóm nhỏ gồm: giấy thải; nhựa thải; kim loại thải; thuỷ tinh thải; vải, đồ da; đồ gỗ; cao su; thiết bị điện, điện tử thải bỏ. Nhóm II là chất thải thực phẩm và Nhóm III là chất thải rắn sinh hoạt khác, được chia thành 3 nhóm nhỏ gồm chất thải nguy hại; chất thải cồng kềnh; chất thải khác còn lại.
Theo Hướng dẫn, đối với các loại giấy thải cần loại bỏ nước, dung dịch chứa bên trong hoặc loại bỏ thực phẩm, sản phẩm chứa đựng ban đầu; thu gọn, ép dẹt, giảm kích thước, thể tích. Đối với các loại nhựa thải như bao bì nhựa đựng thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, sản phẩm dùng trong gia dụng, nông nghiệp, y tế… (không bao gồm bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật, axit, dầu mỡ công nghiệp, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại) cần tháo nắp, loại bỏ nước, dung dịch hoặc sản phẩm chứa đựng bên trong, thu gọn, giảm kích thước, thể tích. Đối với các loại nhựa thải như các loại ghế nhựa, thau, chậu nhựa, ly, cốc nhựa cần loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong.
Đối với các loại kim loại thải như bao bì nhôm, sắt hoặc kim loại khác đựng thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, sản phẩm dùng trong gia dụng, nông nghiệp, y tế… (không bao gồm bao bì đựng thuốc bảo vệ thực vật, dầu mỡ công nghiệp, chất tẩy rửa có thành phần nguy hại) cần loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong, thu gọn, giảm kích thước, thể tích. Đối với các loại kim loại thải như Đồ dùng nhà bếp bằng kim loại: xoong, nồi, niêu, ấm nước, bếp gas, vật dụng nhỏ như bát, đĩa, thìa, dĩa… Các loại vật dụng kim loại thải khác cần loại bỏ sản phẩm chứa đựng bên trong; thu, xếp gọn các vật sắc nhọn để tránh gây thương tích trong quá trình phân loại, thu gom và xử lý.
Về tổ chức thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt, Bộ Tài nguyên và môi trường lưu ý Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khi xem xét, ban hành quy định chi tiết về việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt; các hoạt động tuyên truyền, phổ biến và triển khai phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại địa phương. Trong đó, đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện một số nội dung:
Tập trung nghiên cứu, áp dụng Hướng dẫn kỹ thuật về phân loại chất thải rắn sinh hoạt để xây dựng kế hoạch và triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn bảo đảm phù hợp với các quy định tại Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn thực hiện; trong đó lưu ý một số nội dung như: phân loại chất thải rắn sinh hoạt nhằm thúc đẩy tăng cường tái sử dụng, tái chế chất thải, sản phẩm thải bỏ, tận dụng tối đa giá trị, kéo dài vòng đời của sản phẩm, vật liệu; khuyến khích cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân tham gia chương trình tái chế, xử lý chất thải của tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn thực hiện; giảm tối đa lượng chất thải phải xử lý.
Đồng thời, việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt cần phù hợp với hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường, công nghệ xử lý chất thải hiện có; điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội; phù hợp với nội dung quản lý chất thải trong các quy hoạch cấp tỉnh, quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia; nguồn lực tài chính của địa phương.
Bộ Tài nguyên và môi trường đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức tuyên truyền, phổ biến cho cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân để triển khai chậm nhất đến ngày 31/12/2024.
Đình Hà