Theo ghi nhận mới nhất, trữ lượng nước trong các hồ chứa của Tây Ban Nha đã giảm xuống dưới 40% tổng công suất, xuống còn 39,9%, sau khi giảm 1,2% trong một tuần, theo dữ liệu hàng tuần từ bản tin thủy văn của Bộ Môi trường Tây Ban Nha (Ministry for Ecological Transition and the Demographic Challenge - MITECO).

Gần chín triệu người ở 600 thành phố hiện đang đối mặt vấn đề thiếu nước do hạn hán. Hiện tại, các khu vực có vấn đề cấp bách nhất là Catalonia và Andalusia. Tại Catalonia, chính quyền khu vực đã ban bố tình trạng khẩn cấp do hạn hán ở các vùng của Girona; Fluvià Muga và Tarragona - 2 đô thị phụ thuộc vào nguồn nước từ hồ chứa Riudecanyes. Hai đô thị này quy định mức tiêu thụ trung bình là 200 lít mỗi người mỗi ngày, việc tưới tiêu chỉ được phép cho cây lấy gỗ và yêu cầu giảm 25% mức tiêu thụ nước cho công nghiệp. Tại tỉnh Malaga của Andalucia, một số thành phố tự trị đã tăng cường các biện pháp hạn chế do hạn hán, bao gồm cả việc gián đoạn nguồn cung cấp nước sinh hoạt, đặc biệt là vào ban đêm; và khoảng mười đô thị ở Sierra de Huelva, cũng ở Andalusia, cũng đang bị cắt nước vào ban đêm.

Biến đổi khí hậu là một chất xúc tác đáng kể cho hạn hán ở Tây Ban Nha. Các kiểu thời tiết đang thay đổi, dẫn đến nhiệt độ tăng và chu kỳ mưa thay đổi. Mùa mưa ngắn hơn và khó đoán hơn, và khi mưa đổ xuống, thường là những trận mưa xối xả trong thời gian ngắn, gây khó khăn cho việc bổ sung các tầng chứa nước và giữ nước trong đất. Điều này góp phần trực tiếp vào việc giảm nguồn nước sẵn có trong các hồ chứa và sông ngòi, gây hậu quả nghiêm trọng cho nông nghiệp, công nghiệp và nguồn cung cấp nước uống.

Ảnh: Hồ chứa Vinuela ở tỉnh Malaga, Tây Ban Nha

 Đối mặt với thực tế này, cần phải điều chỉnh quy hoạch và quản lý tài nguyên nước để đảm bảo sử dụng tốt nhất có thể các nguồn tài nguyên sẵn có, bên cạnh việc tận dụng các khả năng do các nguồn tài nguyên phi truyền thống mang lại như khử muối và tái sử dụng nước. Trong bối cảnh này, tháng 5 vừa qua MITECO đã công bố 1,4 tỷ euro để giải quyết hạn hán và tăng lượng nước cung cấp. Các hành động được lên kế hoạch bao gồm đẩy nhanh việc xây dựng cơ sở hạ tầng mới như nhà máy khử muối, tăng gấp đôi lượng nước tái sử dụng ở đô thị và hỗ trợ cho những người nông dân khi bị thiếu nước cho mục đích tưới tiêu.

Là quốc gia sử dụng nước lớn nhất với 80% nhu cầu cho ngành nông nghiệp, trụ cột kinh tế của Tây Ban Nha, là ngành bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi hạn hán. Thiếu nước làm hạn chế khả năng tưới tiêu, dẫn đến năng suất nông nghiệp giảm. Ngành thủy lợi đang được chú trọng đầu tư trong thời kỳ hạn hán. Khoản đầu tư lịch sử trị giá 2,1 tỷ euro được lên kế hoạch vào năm 2027 để hiện đại hóa 750.000 ha nhằm giảm mức tiêu thụ nước ít nhất 10%. Tái sử dụng nước, sử dụng các công nghệ tái tạo và số hóa sẽ là những công cụ chính cho một lĩnh vực cần đạt được sự bền vững về cả tiêu thụ nước và năng lượng, từ đó góp phần giải quyết những thách thức trong tương lai. Về vấn đề này, các công ty như ACCIONA cam kết thúc đẩy hoạt động tưới tiêu thông qua bộ phận Nước cho Nông nghiệp, cung cấp các giải pháp nâng cao hiệu quả và tính bền vững của hoạt động tưới tiêu, dẫn đầu việc sử dụng các nguồn tài nguyên phi truyền thống như khử muối và tái sử dụng, quản lý nước và số hóa ngành thủy lợi. ACCIONA được thành lập từ năm 1931, hiện có mặt tại hơn 40 quốc gia trên thế giới, với đội ngũ hơn 40.000 huyên gia được công nhận về chuyên môn kỹ thuật xuất sắc. ACCIONA được nhìn nhận không chỉ đơn thuần là một doanh nghiệp về năng lượng tái tạo hay công ty xây dựng, mà là một nhà cung cấp các giải pháp cơ sở hạ tầng bền vững; đặt trọng tâm vào việc cung ứng các nguồn nước và cơ sở hạ tầng giao thông nhằm mang lại lợi ích cho các thế hệ hiện tại và mai sau.

Ảnh: Ngòi La Baells khô cạn ở Berga, Tây Ban Nha

 Lĩnh vực công nghiệp cũng phải đối mặt với những thách thức do hạn hán. Nhiều ngành công nghiệp phụ thuộc vào một lượng lớn nước cho quá trình sản xuất. Việc giảm nguồn cung cấp nước có thể tác động tiêu cực đến hiệu quả và lợi nhuận. Hơn nữa, khi nguồn nước suy giảm, chất lượng nước cũng bị suy giảm do có ít nước hơn để giảm nồng độ các tạp chất gây ô nhiễm. Đảm bảo cung cấp đầy đủ là rất quan trọng: một hệ thống di động là một giải pháp hoàn hảo để đảm bảo tính liên tục trong kinh doanh và tránh thời gian gián đoạn hoạt động tốn kém trong các tình huống không lường trước được. Về vấn đề này, các công nghệ di động của NSI Mobile Water Solutions dành cho xử lý nước và cho các ứng dụng thu hồi và tái sử dụng nước thải giúp cung cấp khối lượng bổ sung và tiền xử lý nước có chất lượng thay đổi theo thời gian. Với hơn 25 năm kinh nghiệm, NSI Mobile Water Solutions là nhà cung cấp hàng đầu các giải pháp xử lý nước tạm thời. Các công nghệ của NSI bao gồm thẩm thấu ngược, làm sạch, điện cực hóa; khử ion, làm mềm, khử khí màng lọc, bộ lọc đa phương tiện (được sử dụng để giảm mức SDI (chỉ số mật độ phù sa), TSS (tổng chất rắn lơ lửng trong nước), khử muối nước biển và công nghệ siêu lọc UF (lltra iltration) với đầy đủ các phụ kiện và thiết bị phụ trợ.

Ngoài các tác động đối với nền kinh tế, hạn hán còn có tác động bất lợi đến hệ sinh thái dưới nước và đa dạng sinh học. Mực nước sông, hồ giảm đe dọa các loài thủy sinh và môi trường sống tự nhiên. Các hệ sinh thái mong manh như vùng đất ngập nước trở nên dễ bị suy thoái và mất đa dạng sinh học hơn, ảnh hưởng đến các dịch vụ hệ sinh thái. Santa Olalla, đầm phá cố định lớn nhất trong Công viên Quốc gia Doñana ở miền nam Tây Ban Nha, đã khô cạn trong mùa hè thứ hai liên tiếp, điều chưa từng xảy ra theo ghi nhận của Trạm sinh học Doñana ghi nhận. Sự xuống cấp của hệ thống đầm phá Doñana có liên quan đến lượng mưa thấp, cũng như việc khai thác quá mức tầng chứa nước nuôi sống các đầm phá.

Để giải quyết những thách thức hạn hán, quản lý bền vững tài nguyên nước là chìa khóa. Điều này bao gồm đầu tư vào cơ sở hạ tầng lưu trữ và phân phối nước, thúc đẩy các hoạt động nông nghiệp tiết kiệm nước, áp dụng công nghệ tái sử dụng nước và nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo tồn nguồn tài nguyên quan trọng này. Ngoài ra, cần thúc đẩy các chính sách thích ứng với khí hậu và khuyến khích nghiên cứu các kỹ thuật quản lý tài nguyên nước tiên tiến.

Tại Tây Ban Nha, Bộ Môi trường theo dõi tình hình hạn hán kéo dài do thiếu lượng mưa, và khan hiếm nước (mực nước ở các hồ chứa được ghi nhận thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2022) liên quan đến việc đáp ứng nhu cầu nước. Các huyện lưu vực sông đã có kế hoạch đối phó hạn hán, được sửa đổi lần cuối vào năm 2018 và hiện đang được xem xét và cập nhật. Kế hoạch này là một công cụ quản lý quan trọng để giảm thiểu các tác động xã hội, kinh tế và môi trường bắt nguồn từ tình trạng hạn hán và khan hiếm nước. Các hệ thống nước uống đô thị (được quản lý bởi chính quyền địa phương, tập đoàn, v.v.) phục vụ dân số hơn 20.000 người phải có Kế hoạch khẩn cấp cho các tình huống hạn hán, phối hợp với các kế hoạch hạn hán tổng thể của các huyện lưu vực sông, trong đó ít nhất thiết lập các ngưỡng cảnh báo và xác định các biện pháp được áp dụng trong từng trường hợp. Về vấn đề này, Gestagua ủng hộ việc sử dụng các công cụ kỹ thuật số và kiến thức về điều kiện môi trường để đảm bảo bảo tồn nguồn nước. Mô hình quản lý của nó đặt mục tiêu đạt hiệu suất 90% cho tất cả các dịch vụ của mình, với hiệu suất mạng lưới được cải thiện và giảm lượng nước thất thoát.

Tóm lại, hạn hán ở Tây Ban Nha là một thách thức phức tạp và kéo dài, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của xã hội và môi trường. Để đảm bảo một tương lai bền vững, các biện pháp thúc đẩy bảo tồn và sử dụng hiệu quả nguồn nước cũng như thích ứng với biến đổi khí hậu là rất cần thiết. Chỉ thông qua sự hợp tác giữa các Chính phủ, các ngành kinh tế và xã hội nói chung, những vấn đề do hạn hán gây ra mới có thể được giải quyết để đảm bảo đủ nước cho nhu cầu của các thế hệ hiện tại và tương lai.

Nguồn: www.smartwatermagazine.com

ND: Mai Anh