Việc sử dụng xe buýt điện sẽ góp phần giảm ô nhiễm môi trường. Ảnh: Internet

Giúp hạn chế việc sử dụng phương tiện cá nhân

Giao thông xanh là sử dụng các phương tiện giao thông hạn chế thải khí CO2 và những loại khí thải độc hại khác ra môi trường. Việc người dân sử dụng các phương tiện xe đạp, xe máy điện, ô tô điện, xe buýt chạy bằng khí nén CNG, tàu điện…chính là tham gia giao thông xanh.

Hiện nay, các khu đô thị lớn đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm khí thải nghiêm trọng và quá tải hạ tầng giao thông. Khí thải từ hệ thống giao thông đô thị là vấn đề cần được chú trọng khi nó gây ảnh hưởng rất lớn đến các lĩnh vực kinh tế- xã hội, chất lượng môi trường sống…, đặc biệt là sức khỏe của người dân.

Theo các chuyên gia môi trường, để cải thiện chất lượng không khí một cách bền vững, việc phát triển giao thông xanh là vô cùng cần thiết, nhằm hạn chế thải khí CO2 và các loại khí thải độc hại khác ra môi trường. Bởi lẽ, giao thông xanh sử dụng sức người, năng lượng tái tạo, điện, khí thiên nhiên nén... Việc sử dụng xe đạp, xe máy, ô tô điện, xe chạy bằng khí nén CNG; xe sử dụng năng lượng mặt trời, năng lượng gió… chính là tham gia giao thông xanh, bảo đảm môi trường.

Sở Giao thông vận tải Hà Nội cho biết, hiện nay, trên địa bàn Hà Nội có hơn 2.000 xe buýt được trợ giá đang hoạt động, nhưng chỉ có 277 xe sử dụng năng lượng sạch, bao gồm 139 xe sử dụng khí hóa lỏng (CNG) và 138 xe buýt điện. Số lượng xe buýt sử dụng năng lượng sạch đạt tỷ lệ 13,6% tổng số xe toàn mạng lưới xe buýt.

Ngoài ra, trong số xe buýt đang vận hành có hơn 1.200 xe đạt tiêu chuẩn khí thải Euro IV trở lên; còn lại 1.575 phương tiện đang sử dụng nhiên liệu dầu diesel cần thay thế.

Đại diện Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông thành phố Hà Nội cho biết, việc sử dụng xe buýt điện sẽ góp phần giảm ô nhiễm môi trường, thu hút được hành khách tăng cường sử dụng xe buýt, hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, qua đó, kéo giảm ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, góp phần làm cho thành phố xanh-sạch-đẹp.

Tổng Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ vận tải sinh thái VinBus Nguyễn Công Nhật cho biết, hơn một thập kỷ trước, Bắc Kinh là thành phố bị ô nhiễm môi trường nghiêm trọng do các phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu chính là dầu diesel. Vì vậy, thành phố này đã chuyển sang dùng xe buýt điện cho mạng lưới giao thông công cộng, đầu tư cơ sở hạ tầng cho xe buýt điện, đưa ra các chính sách thúc đẩy và ép buộc doanh nghiệp phải chuyển đổi,… Đến nay, Bắc Kinh đã thay đổi hoàn toàn. Đây là kinh nghiệm để Việt Nam tham khảo học hỏi.

Theo ông Nguyễn Công Nhật, chi phí đầu tư ban đầu cho xe buýt điện cao, nhưng chi phí khai thác, vận hành, bảo trì,... lại giảm hơn nhiều so với phương tiện sử dụng dầu diesel. Ngoài yếu tố về tài chính, xe buýt điện còn có lợi cho môi trường, sức khỏe con người. Đây là điều cần được đặt lên bàn cân khi chuyển sang xe buýt điện.

Xu hướng phát triển tất yếu

Ông Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho rằng, với mục tiêu thành phố Hà Nội đề ra là đến năm 2035 toàn bộ xe buýt là phương tiện xanh, tôi nghĩ rằng hành trình này không phải của tương lai xa, mà đang diễn ra và cần diễn ra càng sớm càng tốt. Hơn nữa, theo Luật Thủ đô vừa được Quốc hội ban hành, ở các vùng phát thải thấp, sẽ có những vùng hạn chế việc ô nhiễm do xe máy, ôtô gây ra. Cùng với nhận thức của người dân, việc chuyển sang xe buýt xanh là xu hướng tất yếu.

Tuy nhiên, hiện nhiều nhà đầu tư còn e dè vì giá xe buýt điện đắt. Do đó, Chính phủ, các địa phương cần có chính sách cụ thể hơn để khuyến khích phát triển loại hình xe buýt này. Về hạ tầng, để xây dựng trạm sạc cho hệ thống xe "xanh", hiện phải thực hiện nhiều thủ tục. Đây cũng là rào cản hạn chế sự phát triển của loại hình phương tiện này.

Do đó, ông Tùng nhấn mạnh: "Nếu chúng ta đã khẳng định cần phát triển xe buýt xanh thì cần xoá bỏ những khó khăn, rào cản về cơ chế, đặc biệt, khi Luật Thủ đô sửa đổi đã trao cho thành phố nhiều cơ chế, thẩm quyền vượt trội".

Để thực hiện được mục tiêu xanh hóa xe buýt, đại diện Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông thành phố Hà Nội cho rằng, thành phố cần đầu tư xây dựng đồng bộ hạ tầng phục vụ cho hoạt động của hệ thống buýt điện như: Lắp các trạm sạc, quy hoạch nguồn điện, hỗ trợ nguồn vốn, lãi vay… Đặc biệt, cần đào tạo bổ sung nguồn nhân lực chất lượng, có thái độ phục vụ hành khách chuyên nghiệp.

Một vấn đề nữa là các bộ, ngành cần ban hành quy định về niên hạn sử dụng đối với xe buýt điện có thể kéo dài hơn so với các loại xe buýt truyền thống, tăng từ 10 năm lên 15 năm. Đồng thời, xem xét lại thời gian ký kết hợp đồng để bảo đảm các đơn vị vận hành xe buýt điện yên tâm hoạt động.

Tổng Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ vận tải sinh thái VinBus Nguyễn Công Nhật kiến nghị, Hà Nội mới có định mức cho xe buýt điện lớn, chưa có định mức cho xe điện trung bình và nhỏ. Vì vậy, doanh nghiệp mong Thành phố thúc đẩy để có đủ định mức cho các loại xe buýt điện.

Cùng với đó, có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp chuyển đổi sang xe buýt điện. Ngoài ra, cũng cần có cơ chế "kéo và đẩy", ưu tiên trong nhượng quyền, gia nhập thị trường với doanh nghiệp có năng lực để có thể đẩy mạnh tiến trình xanh hóa mạng lưới giao thông công cộng.